آشنایی با اصطلاح نورد و ورق سیاه
در صنعت آهن، ورق‌ها با به کمک نورد سرد یا نورد گرم تولید میشوند که در ساخت عمده ورق‌های فلزی از روش نورد گرم استفاده می‌گردد. از آنجا که این ورق‌ها در کوره، با دمای بالا قرار می‌گیرند، رنگ ورق‌ها کمی تیره و مات می‌شود و به همین دلیل به آنها ورق سیاه یا Hot Rolled Sheet می‌گویند. تولید ورق سیاه هزینه کمتری نسبت به روش‌های دیگر دارد و همچنین حرارت کوره، باعث تولید محصولی با کیفیت می‌شود؛ از این رو کاربرد ورق سیاه در بسیاری حوزه‌ها دیده می‌شود.
همان‌طور در مقدمه متن به آن اشاره شد، استانداردهای مختلفی در تولید انواع ورق سیاه کاربرد دارد. در این میان استاندارد DIN 17006، به عنوان یکی از معتبرترین استانداردهای آلمانی، در تولید انواع ورق سیاه بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نورد واقعا به چه معنا است؟
حال شاید برای شما این سوال پیش بیاید که اصلا نورد به چه معنایی است؟ نورد در واقع یک فرآیند تولید در صنعت فولاد است. در این شیوه، ورق فولادی با استفاده از حرارت گرم شده و طی یک فرآیند کششی، تبدیل به محصول نهایی می‌شود. از ورق‌های فولادی تولید شده به این شیوه بیشتر برای ساخت انواع ظروف آشپزخانه استفاده می‌شود. کارخانه فولاد مبارکه اصفهان، بزرگ‌ترین تولیدکننده این نوع ورق‌ها در کشورمان محسوب می‌شود.
در شیوه تولید نورد گرم، ابتدا شمش‌های ریخته‌گری به بیلت و شمش تبدیل میشوند تا فرآیند تولید ورق با سرعت بیشتری انجام شود. سپس بسته به نوع محصولی که قرار است تولید شود؛ نوبت به مرحله شکل‌دهی میرسد. به عنوان مثال عملیات شکل‌دهی محصولی مانند مفتول متفاوت از فرآیندی است که در این مرحله برای تولید مقاطع ساختمانی، میلگرد و ورق انجام می‌شود.
نورد سرد نیز که دومین روش تولید انواع مقاطع فولادی است؛ با حرارت کمتری انجام می‌شود. در این شیوه تولید، شمش در دمایی پایین‌تر از دمای تبلور مجدد قرار گرفته و تبدیل به محصول نهایی می‌شود. در اکثر کارخانه‌ها برای تولید تسمه و ورق از این شیوه استفاده می‌شود. یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌های بین محصولات تولیدی به روش نورد سرد و نوردگرم، کیفیت ابعاد و مشخصات مکانیکی بهتر محصولات گروه اول است.
انواع ورق سیاه بر اساس ظاهر
ورق سیاه را می‌توان از جهت کاربرد و ترکیب مواد آن و همچنین ظاهرش به دو دسته تقسیم‌بندی نمود. در ادامه به بررسی انواع ورق‌های سیاه بر اساس ظاهر می‌پردازیم:
ورق سیاه رول شده، کویل و یا کلاف که در آن عرض، بسته به ضخامت محصول که بین ۱/۵-۱۵ میلیمتر است، در اندازه‌های ۱۰۰، ۱۲۵، ۱۵۰ و ۲۰۰ سانتی‌متر و طول بی‌محدودیت ارائه می‌گردد.
ورق سیاه فابریک یا شیت که ضخامت آن ۱۵ میلیمتر به بالا می‌باشد، در هر سایزی قابل خرید است اما برخی ابعاد مانند ۱۰۰۰*۲۰۰۰ و ۱۲۵۰*۲۵۰۰ و ۱۰۰۰*۶۰۰۰ و ۱۵۰۰*۶۰۰۰ و ۲۰۰۰*۶۰۰۰ و ۲۰۰۰*۱۲۰۰۰ پرکاربردتر از بقیه هستند.
کاربرد ورق سیاه چیست؟
با توجه به استانداردها، شرایط خاص تولید و ویژگی‌هایی که ورق سیاه دارد، از این محصول در ساخت و تولید تجهیزات و وسایل گوناگونی استفاده می‌شود. موارد زیر حوزه‌های کاربرد ورق سیاه را معرفی می‌کنند:
· تولید قطعات و مصالح فلزی در صنعت ساختمان
· صنعت خودروسازی
· ساخت انواع آبگرمکن
· ساخت انواع تجهیزات برای صنعت کشاورزی
· تولید رینگ و چرخ
· صنعت ساخت انواع تانکر
· تولید انواع مخازن خاص برای کشتی‌ها
· صنایع فلزی سنگین
· ساختن سیلو برای انبار غلات و…
· ساختن ادوات جنگی مانند تانک
· صنایع فلزی سنگین
· سد سازی
· تولید سیلندرهای گاز
مراحل تولید ورق سیاه
در این روش ابتدا تختال تولید شده در کوره پیش گرم با دمای بالا قرار می گیرد پس از خروج تختال از کوره پیش گرم یک پوسته اکسیدی روی سطح تختال تشکیل می شود .
به منظور برطرف ساختن این پوسته اکسیدی ، عملیات پوسته شویی انجام گرفته که تاثیر زیادی بر افت دمای سطح تختال دارد. نورد خشن مرحله بعد از پوسته شویی است.
در این مرحله قطعه کار چندین مرتبه از بین غلتک ها عبور می کند تا به تدریج به ابعاد مورد نظر برسد.
در طی این فرایند توزیع دمای بار تحت تاثیر چند عامل از جمله انتقال حرارت به محیط و گرمای ناشی از تغییر شکل پلاستیک قرار می گیرد و ضخامت تختال 15 تا 30 % کاهش می یابد.
نورد خشن دارای 2 تا 3 قفسه است .
پس از آخرین قفسه نورد خشن ، ورق وارد مرحله نورد نهایی می گردد.
ورق سیاه فابریک به چه معنی است؟
ورق سیاه فابریک نوعی دیگری از ورق سیاه به شمار می‌رود. در واقع ورق سیاه براساس نوع عرضه در بازار نیز در دو نوع فابریک و کویل تقسیم بندی می‌شود.
ورق‌های سیاه که ضخامتی بین ۱.۵ تا ۱۵ میلیمتر دارند، به صورت رول و در طول‌های مشخص بسته بندی و به بازار عرضه میشوند. از این رو به آنها ورق سیاه رول شده، کویل و یا کلاف گفته خواهد شد.
اما ورق‌های سیاه که ضخامتی بیش از ۱۵ میلیمتر داشته باشند، به دلیل ضخامت بالا قابلیت رول و خم شدن را نخواهند داشت. از این رو در ابعاد مشخصی برش زده میشوند و به بازار عرضه میشوند. ورق سیاهی که به صورت برش زده شده در بازار عرضه می‌شود، ورق سیاه فابریک و یا شیت خوانده خواهد شد. ابعاد ورق سیاه فابریک می‌تواند کاملاً متغیر باشد اما ابعاد ۱۰۰۰*۲۰۰۰، ۱۲۵۰ *۲۵۰۰، ۱۰۰۰*۶۰۰۰، ۱۵۰۰*۶۰۰۰ و ۲۰۰۰*۶۰۰۰ و ۲۰۰۰*۱۲۰۰۰ متداول‌تر و پر فروش‌تر هستند.
جمع بندی نهایی تولید ورق سیاه
ورق سیاه یکی از ورق‌های فولادی است که با استفاده از روش نورد گرم تولید می‌شود. تولید ورق‌های سیاه بر اساس نورد گرم دارای مراحلی است که با رعایت کردن آنها می‌توان ورق سیاه با کیفیت تولید کرد. در این مقاله تلاش کردیم مراحل تولید این ورق را برای شما بیان کنیم. از عواملی که روی کیفیت و مشخصات ورق سیاه تاثیرگذار است، روش تولید این ورق‌ها است که در نهایت روی قیمت ورق سیاه نیز موثر است. از این رو اگر قصد خرید ورق‌های سیاه برای پروژه‌ی خود دارید بهتر است با اطلاع کافی از مراحل تولید آن اقدام به خرید کنید. در این صورت مطمئنا محصول خریداری شده توسط شما دارای ویژگی‌ها و مشخصه‌های بهتری خواهد بود.